Euskara batuaren eta euskalkiaren erabileraren inguruan hausnarketa

Idatzizkoa lantzeko jarduera didaktikoa

Euskara batuaren eta euskalkiaren erabileraren inguruan hausnarketa egitea dugu helburu. Betiere, argudiozko baliabideak landuz.

Baliabide digitala:

• Euskalkiak komunikabideetan: https://ahotsak.eus/aramaio/pasarteak/ara-133-037/

• Umeei batuan eta euskalkian: https://ahotsak.eus/aiherra/pasarteak/aih-001-039/

• Euskalkiak hezkuntzan: https://ahotsak.eus/oiartzun/pasarteak/oia-117-036/

Belaunaldi gazte hauen iritziak entzun ditugu. Esparru ezberdinetan euskara batuak eta euskalkiek duten erabileraz dihardute. Hauen esanak entzun ostean, zuek papereratu beharko duzue zuen iritzia.

Euskalkien lanketa

Hiztegia/hizkera zein ahozkoak lantzeko jarduera

Abesti tradizionalen bidez, euskalkien lanketara hurreratzea da jarduera honen helburua.
Ahotsak.eus atariak ikasgelan izeneko gunea dauka eskuragarri irakaskuntza erabili ahal izateko.
Bertatik jaso dut hurrengo baliabide digital hau: http://ikasgelan.ahotsak.eus/fitxak/hiru-kanta-herrikoi

Sekuentzia didaktikoaren deskribapena:

• Bideoa ikusi ostean, ulermena ziurtatu. Zalantzak argitu.
• Bideoari buruzko hausnarketak eta iritziak partekatu darabilten hizkera (euskalkia) kontuan hartuz.
• Abestiak sakonxeago aztertuko ditugu, guztion artean bertan proposatzen duten eran.
  

Ergatiboa ate-joka

Gramatika lantzeko jarduera didaktikoa

Euskarazko ergatiboaren erabilera egokia lantzea eta duen garrantziaz ohartaraztea da helburua
Lehengo honako bideo hauek ikusiko ditugu:

Ondoren, aurreko jardueran, tertulia dialogikoan, entzundako okerrak fitxa batean batu ditugunez, horiek landuko ditugu, besteak beste ergatiboan erreparatuz.

Euskararen erabilerari buruzko haunarketa

Ahozkoa lantzeko jarduera (aldi berean baita gramatika ere)
Denok dakigu gure ikasgeletan euskararen erabilera nolakoa den. Hori dela-eta, euskararen erabilerari buruzko hausnarketa egitea dugu helburu.
Tribuaren berbak telebistako saioan oinarritutako sekuentzia didaktikoa hau erabiliko dugu horretarako: https://tribuarenberbak.weebly.com/01-jarduera3.html

Honako bideo hau ikusi eta gero, ahozko tertulia dialogikoa egingo dugu, argudiozko baliabideak erabiltzea (lehenago klasean landu direnak) ezinbesteko baldintza bezala ezarriz.

(Irakasleak tertulian zehar entzundako akatsak edo okerrak apuntatuko ditu hurrengo jarduera batean erabili ahal izateko)

Argudiozko baliabideak

Irakurriaren ulermena lantzeko jarduera didaktikoa

Jarduera honen helburua, izenburuan esan bezala, erabilitako argudiozko baliabideak identifikatzea da.
Ikasbileko honako testu hau irakurri ostean,  Xabier Kintana euskaltzainak erabilitako argudiozko baliabideak identifikatu behar dituzue.
Blogeko iruzkinak idazteko gunean erantsi zuen erantzunak.

Jakina! Euskal Tribiala

Gabon garairako denbora-pasa aproposa duzue honako hau: Jakina! Euskal Tribiala

Euskaraz sortutako lehenengo trivial formatuko online jokoa da . Sei jokalari aritu daitezke aldi berean eta zortzi gaien arteko 4.800 galderen bitartez jokatu.

Jokoaren helburua  erreminta atsegin, dibertigarri eta didaktikoa eskaintzea da, jokoaren bidez euskaldunon arteko harremana sendotzeko.
Maila eta gai desberdinetako galderak daude; beraz, ez beldurtu, askotan ni neu ere trabatu egiten naiz eta. Baina hori da kontua, ez? Dena primeran egiteak ez baitu graziarik!!!
Hala ere, kontuan hartu aholku hauek:
1- jakina.eu gunean sartu eta irakurri bertako ohar guztiak.

2.- Jolasten hasterakoan, gai bat aukeratu beharko duzue. 

• Euskara eta literatura
• Kirola eta aisialdia
• Zientzia eta teknologia
• Geografia eta historia
• Kultura eta artea
• Zinema eta ikuskizunak
• Gizartea eta ohiturak
• Musika eta dantza

3.- Taldeka, bata bestearen aurka, jokatu dezakezue, bakoitzak puntuazio desberdin bat lortuz, asmatutako eta oker esandako erantzun kopuruaren arabera.

Gogoan izan euskara lantzea dela helburua, ez irabaztea! Animo!

Euskal jaiak, lore jokoak

Literatura landuz, ulermen-ariketa 

XIX. mendeko Lore jokoak zer izan ziren, nork sortu zituen, nolakoak ziren eta izan zuten garrantzia azaltzen ditu Xabier Kerejeta historialariak. (Kontuan hartu behar da elkarrizketa 1998. urtekoa dela) 

 Euskal jaiak, lore jokoak

Entzungai hau bi aldiz entzungo dugu:

- Lehenengo entzunaldian, eskema batean bertako ideia nagusiak eta hitz klabeak apuntatuko dituzue.

- Entzunaldi bien artean, tarte bat izango dugu ezezagunak diren hitzak edo ulertu ez diren kontzeptuak lantzeko. Horrela, bigarren entzunaldian aurrekoan sortu zaizkizuen zalantzak argiago izango dituzue.

-Bigarren entzunaldiaren ostean, Lore Jokoei buruzko azalpen-testu bat idatzi beharko duzue (testua idatzi, ez galderak banan-banan erantzun). Honako ideiak jaso behar ditu testuak:

http://uztarria.eus/herri_aldizkaria/2001/21/Euskal_festak/Sortzailea

1. Zein testuingurutan sortu ziren Lore Jokoak?
2. Nor izan zen haien sortzaile eta bultzatzaile nagusia? Zergatik bera? Beste pertsonaia nagusirik izan al zen?
3. Zein ekintza jasotzen zituzten Lore Jokoek? Zein da hauetatik deigarriena Kerejetaren ustez?
4. Kerejetak Lore Jokoen bi ondorio nagusi azpimarratzen ditu. Zeintzuk?
5. Non ospatzen ziren hasieran eta nora zabaldu zen ospakizuna? Eraginik izan al zuen honek?
6. Zer zerikusi du “zazpiak bat” leloak Lore Jokoekin?
7. Euskal Herrian soilik ospatzen al ziren?
8. Lore Jokoen garapena nolakoa izan da egunera arte?

 

Bertsolaritza, oholtzapeko sekretuak

Bertsolaritza, oholtzapeko sekretuak izeneko bideo honekin, bertsolaritzari buruz hitz egiteko aukera paregabea izateaz gain, bideoa ikusterakoan, bizi izan ditugun sentsazioei buruz berba egiteko aukera daukagu. Sentsazioak azaltzerakoan, adjektiboak landu daitezke.

 

Bideoa ikusterakoan, 9:45 inguruan eten bat egitea gomendatzen dizuet. Lehen hausnarketa bat egiteko eta jarraian bukaera ikusten jarraitzeko. Bukaeran, esandakoa ondo ulertu baldin baduzue, noski, hasieran izandako sentsazioak bukaerakoekin alderatu daitezke.

Adjektiboen sailkapena

Gramatika landuz: adjektiboak

Izenak zelakoak diren azaltzen dizkigute adjektiboek, izenaren zernolakotasuna.

• mahai txiki bat oparitu nion; tximista ikaragarri hark txakurra beldurtu zuen…
• ekarri egurrezko ontzia mesedez; zilarrezko belarritakoa galdu dut…

Adibide horietan lau adjektibo daude: txiki eta ikaragarri; eta egurrezko eta zilarrezko.
- Lehenengoak mahaia nolakoa den esaten du, eta bigarrengoak tximista nolakoa den.  
- Egurrezko ontzia edo zilarrezko belarritakoa esaten badugu, egurrezko eta zilarrezko hitzek ere izenaren kualitate bat adierazten dute, baina horiek ez dira benetako adjektiboak, izenlagunak dira.

Adjektiboen kategorian bi eratako elementuak biltzen dira, izenondoak eta izenlagunak:

• izenondoak: auto zuri hori, janari goxoa…
• izenlagunak: herriko etxea, amaren janaria…

• 
  txuri, estu, berde, txiki, jator, ergel, zatar, handi… horiek guztiak izenondoak dira, adjektibo “garbiak” nolabait. Adjektiboen kategoria osatzen dute eta halaxe ageri dira hiztegietan, hiztegi hitzak dira. Batzuetan atzizkiren bat ere har dezakete: mamitsu, jakintsu, ikusgarri, barregarri, eta abar.

• herriko, harrizko, plazako, lagunaren, apaizaren… adjektiboak, berriz, izenlagunak dira. Herri, harri, plaza, lagun eta apaiz izenak dira, eta horrela ageri dira hiztegietan, baina izen horiei –ko edo –en atzizkiak erantsiz izenlagun bihurtzen dira, eta horrenbestez, adjektiboen kategoriari dagozkio.

• 

  https://www.slideshare.net/jansotegi/perpaus-elkartuak
  
  

  
  

  Eduki hauek birpasatzeko ariketak: 

  http://www.blogs.paulesbarakaldo.com/3ciclo/izenondoak-eta-izenlagunak-birpasoa/

  https://sites.google.com/site/perpausa/tarea/izenondoa-eta-izenlaguna

  Informazio gehiagorako, egin klik hemen.
  

Gabonetako zorion-txartel digital

Santillana argitaletxeak proposamen polit bat helarazi digu irakasleoi. Bigarren Hezkuntzan Eguberrietako zorion-txartel digitala egingo dugu. Aukera paregabea dugu hitz gutxitan, mezu zuzen, pertsonal eta berdingabe bat sortzeko.

Ondorengo testua Santillanatik jasotakoa da, pausuz pausu zelan egin behar den azaltzen digu. Ingelesez dagoen webgune batetara bideratzen gaitu, badirudi, oraingoz behintzat, webgune elebakarra dela.

Posta arruntean idatzizko zorion-txartelak jasotzea atsegin dugun arren, ezin saihestuzkoa da nola posta elektroniko bidez hala mugikorrera WhatsApp bidez iristen zaizkigunak birbidaltzeko tentaldian ez erortzea. Gehienak errepikatuta daude, eta inpertsonalak dira, eta azkenean, beti zorion-agur berberak jasotzen eta bidaltzen ditugu. 

Teknologia berriei esker, gure gustuko zorion-txartelak hutsetik abiatuta sor ditzakegunez, zer iruditzen zaizue aurten zorion-agur digital bat egiten badugu senideei eta lagunei bidaltzeko?

Zorion-agur bat erraz eta azkar sortzeko, www.gallereplay.com/ecard/ webgunean sar gaitezke, eta gehien gustatzen zaizkigun animazioko irudiak aukeratu; oso erraza da, eta ez da aplikaziorik deskargatu behar hori egiteko. Edozein gailu erabiliz konektatu gaitezke. 

Webgunean sartu ondoren, «Get Started» klikatuko dugu, eta Eguberrietako gure zorion-txartela sortzen hasiko gara. Gehien gustatzen zaigun irudia hartu, eta «Next» tekla sakatzea izango da hurrengo urratsa, eta ondoren, aurkituko ditugun proposamenen artetik zer pantaila-hondo eta kolore erabili nahi ditugun aukeratzea.
 
Orain, Eguberrietako gure zorion-txartela sor dezakegu, eta bidali nahi dugun testua idatzi.
Aplikazioak hiru eremu ditu adierazteko nori dagoen zuzenduta zorion-txartela, zer zorion mezu
idatzi nahi dugun, eta zorion-agurra ixteko idatzi nahi dugun sinadura edo testua. Gero, bi botoi sortuko dira; bat esteka sortzeko izango da, eta bestea, zuzenean posta elektroniko bidez bidaltzeko. Bidali aurretik nola geratu den ikusi nahi izanez gero, orrialdearen goiko aldean, eskuinean, dagoen «Preview» botoia klikatu dezakegu, eta aldaketaren bat egitea beharrezkoa ote den ikusi.
 
Hurrengo egunetan, posta elektronikoko gure postontziak eta WhatsAppeko txatak Eguberrietako
zorion-agurrak dituzten argazkiz eta irudiz nola betetzen diren ikusiko dugu. Baina, zalantzarik gabe, gure zorion-agurra askoz bereziagoa izango da.

Nik neuk idatzi eta bidali dut nirea. Oso-oso erraza da! Orain, zure txanda da!!

Euskalbar

Ordenagailurako ezinbesteko tresna da Euskalbar: euskarazko hiztegia guztiak klik bakarrera.

Zuzentzailearekin batera, gure ikasle guztiei gomendatzen diedan tresna da, erabilerraza eta praktikoa. Gelako ordenagailuan instalatzeko ohitura dut, ikasleek behar dutenean eskura izan dezaten.

Firefox nabigatzailean instalatu behar da eta tresna-barra bakarrarekin nahi ditugun hiztegiak eskura ditugu.

• Tresna-barrako botoiak sakatuz. Modu horretan hiztegi bat kontsultatzen da klik bakoitzeko.
• Enter tekla sakatuz. “Hobespenak” atalean hautatu diren hiztegiak kontsultatzen dira, aldi berean, bakoitza fitxa batean.
• Shift+Enter teklak sakatuz. “Hobespenak” atalean hautatu diren hiztegiak kontsultatzen dira, aldi berean eta fitxa berean.
• Saguaren eskuineko botoia sakatuz. Web-orri bateko testua hautatu, saguaren eskuineko botoia sakatu eta kontsultatu nahi den hiztegia aukeratuz “Euskalbar” menuan.

Blog honen helburua

Blog honen izenak ez dizue ezer askorik transmitituko, baina niretzat izen berezia da. Izen horren pean sortua naizelako eta bertan jaso dudalako, eman didatelako, gure hizkuntza hau.

Bloga duela hilabete batzuk egindako ikastaro baterako sortu nuen, eta zoritxarrez, ez nien jarraipenik. Baina oraingo honetan espero dut ez izatea horrela. jarraipenik. 

Euskara eta Literaturako irakaslea naiz eta arlo hori lantzeko baliabide digital erabilgarri eta funtzional bat egitea dut helburu. Geure ikasleentzako, hauen familientzako, lankideentzako edo gaian interesa duen beste edozeinentzat. 

Hausnarketak, materialak, proposamen didaktikoak, bitxikeriak... zabaltzeko eta partekatzeko gunea da hau. Baina ez alde bakarrekoa: elkarreragina beharrezkoa delako, ematea eta jasotzea, blogaren erabilera alde bakarrekoa izan ez dadin.

Ikasturte honetan eta baita aurreko bi ikasturteetan ere, DBHko 3. mailan dihardut. Hori dela-eta, oraingoz, maila horretako ikasleentzako idatziko dut batez ere.

Blogak irakaskuntzan

Euskaljakintza guneko lagunek honako mapa kontzeptual hau osatu dute. Gai horretan interesa duen edonorentzat interesgarria dena.

http://cmapspublic.ihmc.us/servlet/SBReadResourceServlet?rid=1172011947812_810760620_8828&partName=htmltext

Praktika ona diseinatzen: Batxilergoa

Oraingo honetan batxilergorako praktika ON bat diseinatzerakoan kontuan hartu behar ditugun gakoak adostu behar izan ditugu talde-lanean.

Talde-lanari ekiteko, gai honetan esperientzia duten aditu batzuen azalpenak entzuteko aukera izan dugu: alde batetik, Birginia Pozok, aurreko jarduerako bideoan Ainhoa Pujanak emandako azalpenetan sakonduz, 6Cen nondik norakoez azalpen zehatzak eman dizkigu bideo berri batean. Gure ikasleak ikasle arrakastatsuak bihurtzeko gakoak zeintzuk diren aipatu dizkigu, gure jardunean beharrekoak izango direnak; beste aldetik, Sare Hezkuntza Gelan  murgilduta dauden ikastetxeko arduradunek helarazitako azalpen interesgarriak; eta, azkenik, PraktikaON-ak #eDIGCOMP-en hangoutaren bideoan aipatutakoak.

Ikastaro honetako irakasleek gure taulan “kudeaketa-estrategiak izateko eta garatzeko” atala jarri digute “konfiantza eta autoestimua” agertu beharrean eta azken hau faltan bota dut; hala ere, bertan aipatuko nukeena sormenaren atalean sartu dut, emozioak hor ere kokatuko nituzkeelako.

Talde-lanean osatutako taula txertatzeaz gain, hangoutaren bideoa ikusi osteko hausnarketa gehituko dut jarraian. 

	Gutxienez behar dugu...	Ongi egoteko behar dugu...	Bikain aritzeko behar dugu...
KOLABORAZIOA BULTZATZEKO EDO SUSTATZEKO	- Espektatibak izan, helburuak zehaztu - Eztabaidarako jarrera positiboa izan - Kolaborazio lanabesak ezagutu - Ikasleak/ lankideak ezagutzeko prestutasuna.	- Lana eta lan prozesuarekiko adostasuna izan - Beharrizanak identifikatu - Irakasleon arteko komunikazio-sistema eraginkorra - Ikasle/lankide harremanetan sakondu.	-Lana norberarena ere dela sentitu, proiektuaren parte garrantzitsua garela sentitu -Hezkuntza komunitatearen sare egonkor bat - Denbora konkretua horri dedikatzeko - Denon arrakasta bermatu: jarduera denon arrakasta lortzeko modukoa izatea - Ikasle/lankide harremanetatik jasotakoa baliatu.
KOMUNIKAZIOA BULTZATZEKO EDO SUSTATZEKO	- Ikasleen nahia eta beharrak identifikatu - Entzuten jakin. - Komunikazio lanabesak ezagutu - Transmisioan, norengandik, nola eta norentzat galderen erantzunak definitzea - Espazio egokiak sortu.	-Alderdi emozionala eta autoestimua garatuta izan (ikasle zein irakasleok) - Komunikazio bide egokiena (komunikazio jasotzaileen arabera) bilatzea eta gauzatzeko oinarrizko baliabideak izatea - Segurtasun oinarriak finkatzea. - Komunikazio tresna bateratuak.	- Hurbiltasuna eta konfiantza - Talde kooperazioa landu - Etxekoek eta ikastetxeko kideek jakitea zertan ari garen, konplizitateaz arrakasta lortzeko - Komunikazio bide azkarrak eta seguruak erabiliz partaide guztien aportazioak jasotzea eta optimizatzea - Komunikazioa denon esku.
EDUKIAK PROPOSATZEKO ETA LANTZEKO	- Beharren errealitate azterketa bat burutzea -Arazo egoera egoki bat diseinatzea -Interesa sortu - Helburuak zehaztu - Curriculum zehaztu bat - Moldatzen jakin.	- Egiten ari garenari balioa eman - Proiektua bera, errealitatean aplikatzeko baliabideak ezartzea - Irakasleon arteko komunikazio-sistema eraginkorra - Irakasleon arteko lankidetza.	- Planifikazioa - Edukien elkarreragina izatea - Tresnak eskaini - Ikastetxeen arteko kolaborazio-sarea - Emaitza lortu ondoren, arazo egoera berri bat sortzeko eduki nahikoa izatea, berriz ere prozesu berri bat hasteko - Irakasle guztiek eduki bateratuak sortzea.
PENTSAMENDU KRITIKOA GARATZEKO	- Barne hausnarketa (indibiduala zein kolektiboa) - Ikuspuntu orokorra - “Atzerantz begiratuz aurrera egitea” oinarri hartzea. -Irekitasuna: jarrera positiboa izatea - Eskolaren helburua zein den garbi izan.	- Beharrizanak identifikatu - Gure lanaren behaketa eta kritika -Autokritikarako gaitasuna -Kritika konstruktiborako gaitasuna izatea - Kritika sustatu -Ikasleen autoestimua landu: lorpenak ospatu, espezial sentiarazi...	- Erlazio estu beste irakasleekin eta bilerak komunean jartzeko - Lanean/ekoizpenean jasotakoa txertatu. - Ikasleak arazoen aurrean jarri
SORMENA ETA BERRIKUNTZA SUSTATZEKO	- Talde lana, sormena, sustatu, landu… - Ikasleak erronka baten aurrean jarri - Ikasleen interesetatik abiatu. - Aurrez eginiko edo sortutako proiektuen ezagutza izatea	- Espazio eta baliabide egokiak - Malgutasunez jokatu.	- Presio kurrikular gutxiago - Sortzen den berri horretatik tiraka jarraitu. - Berrikuntzak txertatu.
KUDEAKETA- ESTRATEGIAK IZATEKO ETA GARATZEKO	-Ikas komunitate guztiaren babesa -Erabiltzaileon konpetentzia digitalen ezagutza neurtu - Zuzendaritza-taldeak lan-karga administratibo gutxiagorekin - Espazio eta baliabideak birpentsatu.	- Espazio eta baliabide egokiak - Guztion inplikazioa.	- Plataforma digital sendo eta komun bat -  Espazio eta baliabideak denon esku/kontu

 

Ikaslea izan behar da abiapuntua. Klase magistralaren eredutik proiektuetan oinarritutako irakaskuntzara egin behar dugu jauzi. 6Cak aurrera eramatea ezinezkoa delako klase magistralen bitartez. Irakaslegoaren inplikazioa guztiz beharrezkoa da, denon kolaborazioa. Andekak bere azken berbetan esandako aipua nabarmenduko nuke: baloreak ezin direla teoriarekin irakatsi jarrerarekin baizik.

Hangoutaren bideoan Josik zailena oreka lortzea dela dio: 6Cko gako guztiak landuta zelan lortu oreka. Orain arte izan dudan esperientzian oinarrituta, niretzat zailena irakasleon arteko kolaborazioa da. Amaiak dioen bezala, irakasle askok ez dute ezer berria sortzeko edo egiteko asmoa eta jarrera horrek besteon bidea oztopa dezake. Adibidez, zuk zeuk gai bat modu batera landu eta jorratu arren, agian maila bereko beste geletan klase magistral bidez irakasten dute gai berbera eta ikasleak eta gurasoak galdezka eta kexaka hasten dira, konparaketak egitea naturala eta normala delako. Niri gertatu zait hori eta ez diot irtenbide errazik ikusten, irakasleon jarrera hori aldatzea ez delako hain erraza: eguneroko erosotasun ez praktikotik, lan egiteko modu praktikorako jauzia ez delako askorentzat hain erosoa.

Niretzat guzti hau erronka oso erakargarria da, baina momentu honetan, ordezkoak gabiltzan moduan, egonkortasun barik, gaitz samar ikusten dut paper aktibo bat izatea, helburua arrakastatsua izatea. Izan ere, ezin dut nik nahi dudan irakaskuntza mota ondo txertatu, horretarako esperientzia beharrezkoa delako, esperimentazio bidez bide zuzena marrazteko.

Bukatzeko gauza bat esan  gura dut, berak gonbidatu gaituenez, hortxe botako dut nik ere: Josik bezala nik ere pasatu nahiko nuke Juanen gelan goiz bat, pizza nire kontura!

Praktika onak

Berritzegune nagusiko Ainhoa Pujanak praktika onen osagai nagusiak, gakoak, laburbiltzen ditu bideo honetan.

1. Komunikazioa
2. Kolaborazioa
3. Edukiak
4. Pentsamendu kritikoa
5. Sormena eta berrikuntza
6. Alderdi emozionala/autoestimua

Irakastea ikaskuntza egoerak sortzea dela diosku. Egoera horiek planifikatzeko estrategia metodologikoak ezinbestekoak direla:

1.      Estrategia kognitiboak: ikasleak erronka baten aurrean jarri beharra

2.      Estrategia sozialak: kooperazioa eta gizarteratzea. IK/KI bertan dago.

3.      Estrategia emozionalak: Gelako giroa zaindu, espektatiba altuak izan behar ditugu…

4.      Estrategia digitalak: Informazioaren kudeaketa eta ekoizpena, guk zein eurek, ikasleek.

5.      Kudeaketa-estrategia: denborak kudeatzen jakin, espazioak…

Sei gakoetatik batan bat nabarmentzekotan, kolaborazioa nabarmenduko nuke, ikasleen zein irakasleen arteko kooperazioa eta kolaborazioa ezinbestekoak direlako gainerako gakoek ere arrakasta izan dezaten. Horixe izan behar da irakaskuntzaren oinarria, kolaborazioan oinarrituta, pausuz pausu joango gara gainerako gakoak ehuntzen.

Aipatutako estrategietatik abiapuntu bezala lehenengoa aipatuko nuke. Arazo-egoera bat sortuz, azken punturaino, arazo-egoera horri irtenbidea bilatuz, gainerako estrategiak landuz.  Estrategia emozionalak eta sozialak guztiz lotuta daude, bata bestearen osagarri dira, sozialak arrakasta izan dezan emozionala landu behar delako: giro on eta aberasgarri horretan lan-talde polita osatutakoan, lortuko da abiapuntuan zehaztutako erronkak eta helburuak lortzea.

Irakasleon inplikazioaz

Jarduera honetako bideoak ikusterakoan, lehenago ikastaro honetan bertan nik aipatutako pare bat aipu etorri zaizkit gogora, zelanbait esateko, lehenago nik aipatutako bi kontu errepikatu direla esango nuke eta nire hausnarketa idazterakoan, behardada lehenago esandako gauza bera errepikatuko dut. Baina denok dakigu, irakaskuntzan eskarmentua daukagunok badakigu hori eta, gauzak behin baino gehiagotan errepikatzea ez dela zertan astuna edo errepikakorra izan, gauzak behin eta berriro azpimarratzeak nabarmendu gura dugun horri garrantzia ematea dakar-eta.

Argi eta garbi dago hezkuntza eredua aldatu behar dela, eta horretarako ereduak izatea beharrezkoa da: gaur egungoek beste nonbaitetik hartuta eta zergatik ez, etorkizun hurbil batekoak gaur egungoengandik jasoa.

Irakasleon etengabeko formakuntza beharrezkoa da, eta ezin gara eskoletan ematen dituzten formakuntza-saioetara mugatu. Kalitatezko hezkuntza bat nahi baldin badugu, etengabeko irakaskuntzan murgildu behar gara, presio barik, baina lokartu barik. Medikuen ogibidea garrantzitsua da bizitzak dituztelako beraien eskuetan, baina gure kasua ez al da bera, bada? Beraz, beraiek bezala gu ere bizimodu aldakor honetan integratu behar gara nahitanahiez.

Iaz, gure institutuan IK/KI (Ikasteko Kooperatu / Kooperatzen Ikasi) programa txertatzen hasi ziren eta horretarako hainbat formakuntza-saio eman zizkiguten irakasleoi. Hala ere, nik gai hori jorratzen zuen ikastaro bat egin nuen online hementxe bertan, oraintxe egiten ari garen moduko bat. Lankideei ikastaro horren berri eman arren, inor gehiago ez zen animatu, nahiz eta jakin hurrengo ikasturteetan ere metodologia hori erabili beharko zutela eta denak guztiz galdurik egon arren.

Gure ikasleek eta beraien gurasoek horren berri izanez gero, zelan uste duzue erreakzionatuko zutela? Beraiek eredutzat dituztenek jarrera hori baldin badute, zelan exijituko diegu guk geure buruari exijitzen ez dioguna?

Maitek kontatzen duen hatxe hizkiaren/ adibidean erabat identifikatuta sentitu naiz, bai horixe! Beste irakasleek ez ei dute kontuan hartzean bera ordura arte matxakatzen ibili dena, eta nik neuk ondo ulertzen diot sentitzen inpotentzia sentimendu hori ezagutzen dudalako. Hementxe berridatziko dut NIAri buruz aritu ginenean, gure foroko elkarrizketa batean kontatu nuena:

“Iaz Bigarren Hezkuntzako oposaketetan, nire lankide batzuk tribunalean egon ziren, tartean euskara mintegiko bat. Esan zigun lotsagarria zela, ezin zela sinistu, zuzendu behar zituzten idatzizko azterketa askoren euskara maila: ergatiboak gaizki erabilita, esaldien ordena, puntuazio desegokia, ulergaitzak ziren idatziak, akats ortografikoak... Jende gutxik gainditu zuen eta gainditutako askok tribunaleko kideen eskuzabaltasunari esker, oso zorrotz jarriz gero, askok jende gutxiagok gaindituko ei zuelako.
Irakasle-gelan kontu horri buruz berbetan geundela, beste mintegietako hainbat lankidek esan ziguten beraien ikasgaietan ezin zirela hain zorrotz jarri hizkuntza kontuekin, edukiari eman behar ziotelako garrantzia. Nire erantzuna berehalakoa izan zen, ezin bainuen onartu entzuten ari nintzena. Hau da, euskara irakasleok baino ez al dugu hizkuntza zuzena exijitu behar? Hizkuntza behikularra izanik, zelan onartu daiteke jarrera hori? Ezta pentsatu ere! Hor ere beste arlo askotan bezala, kontzientzia falta itzela dagoela iruditzen zait. Zelan gainditu dezake gure seme-alaben irakaslea izan daitekeen pertsona batek horrelako oposaketa bat, bere arloko edukiak menperatu arren, euskara maila egokia izan barik?”

Ikastetxe mailako IKT plana behar dela aipatzen du Maite Goñik bideoan. Horrekin guztiz ados nago, baina ni haratago ere joango nintzateke. Josik lehenago aipatu du irakasleon arteko kooperazioa eta koordinazioa behar dela, baina gai honetan ikastetxeen arteko koordinazioa eta kooperazioa exijituko nuke nik, ikas komunitatearena, hain zuzen ere. Eusko Jaurlaritzak eta Hezkuntza Sailak lan asko dute egiteko IKTen eta konpetentzia digitalen arloan, baliabide urriak eta tresna zaharkituak nonahi aurki daitezkeelako: konexio eskasak, hainbat ikastetxetan paleolito garaiko ordenagailuak eta kopuruz murritzak, sarean irakaskuntzarako baliagarriak izan daitezkeen atari batzuetarako sarrera mugatuak, ikusentzunekoetarako soinu deitoragarria…

Aurreko blokeko jardueran, NIA aztertzerakoak ere aipatu nuena errepikatu dut hemen: “Uste dut aipagarria dela nabarmentzea ikastetxe batetik bestera lan egiteko era asko aldatzen dela eta ondorioz, gure lan egiteko era eta gure baliabideak ere bai. Ikasturtez ikasturte (edo baita epe laburragoan ere) ikastetxez aldatzen garenok zentro horretako lan egiteko modura moldatu behar gara, nahiz eta norbere lan egiteko erak eta norbere identitateak ere irmo jarraitu. Horrelakoetan ez da hain erraza lehenago erabilitako tresna bat erabiltzen jarraitzea, posible delako zentro berri horretan beste baliabide bati ematea garrantzia eta zuk ere hori erabili behar izatea aurrekoa barik”.

Arazo-egoeratik Unitate Didaktiko-digitala diseinatzera

 Hirugarren bloke honetan, arazo-egoeratik unitate didaktiko-digitala diseinatzea da oraingo honetan egin behar izan duguna. DBHko 4. mailarako edo Batxilergorako baliagarria den bat osatu dut nik.

Antzeko ataza bat egin izan dut nire ikasleekin, nahiz eta planteamendua ez izan berbera, baina arrakasta izan zuenez, gai bera lantzea bururatu zitzaidan egin beharrekoa zein zen ikusitakoan.

Euskara gertuko gaia da guztiontzat, baina askotan gertutasun horrek beldurra eta konfiantza falta sortzen du hiztunengan. Zenbat aldiz entzun behar izan ditugu, batez ere gure inguruko adinekoen berbetan honelako esanak: “Nik ez dakit oso ondo euskaraz; nire euskara ez da batere ona; gaur egungo gazteok bai badakizuela ondo berbetan; Tolosakoena, haiena bai hizkuntza ederra eta garbia…”

 

Konplexuz betetako herrian bizi gara eta horri buelta emateko garaia da. Euskarak dakarkiguna eskertzea, eta gaiarekiko jakin-mina sorraraztea da helburua. Beronen aniztasuna ezagutzea eta estimatzea. Hau da, kontzientziazioa. Honelako unitate didaktiko batek ikuspegi konstruktibista izan behar du oinarrian, ikasleak jarrera positiboa izan dezan, parte hartze aktiboaz.

Euskara eta Literatura irakasgaia oso egokia iruditzen zait proiektu bidez lantzeko, ikasleen parte hartzea ahalbidetu eta ziurtatu dezakegulako. Baina orain arteko esperientzian oinarrituta esan dezaket, nahi izatea eta ahal izatea ez datozela beti bat. Ordezko irakasleak nahiko lotuta egoten gara egin beharrekoetara, aurrez zehaztuta egoten delako zer eta zelan egin behar den eta zoritxarrez, irakasleon arteko adostasun eta batasun falta nabariak dira. Maila berean ikasgai bera irakasle batek baino gehiagok eman behar duenean, koordinazio minimo bat egotea komeni da eta gaia zelan landu behar den ere adostu behar da irakasleen artean. Adostasun hori lortzea ez da beti posible, batzuk gurago dutelako betiko eran egin, dena prestatuta dutelako eta ez dutelako lan edo esfortzu gehigarri bat egin; erronka interesgarri bat izan barik, askorentzat karga hutsa baita. Esate baterako, irakasle batek modu interaktiboagoan landuz gero ondoko gelakoek landu behar duten gai berbera, ikasleak laster hasiko dira kexuka eta azalpen eske normala den moduan.

Ahotsak ikasgelan webgunean badago gai hau lantzeko baliagarria den ariketa. Honako hau oinarritzat hartuta planteatuko nieke nik osatutako unitatea.

Nire NIA aberasteko proposamenak

Nire NIAren diagrama osatu ostean, eta berton proposatutako adituen bideoak aztertu ostean, hauexek dira berau hobetzeko nire oinarrizko proposamenak:

- Nire NIA aberasteko lehenengo pausua jarrera aldatzea izan beharko lizateke. Izan ere, lotsa kontuengatik edo zelanbaiteko erreparoagatik, nire buruari mugak jartzen dizkiot, sare sozialen erabileran batez ere. Jordi Adellek bere bideoan dioen legez, modu aktiboan parte hartu behar dugu, eta ni neu kontsumitzaile hutsa naiz eta ez ekoizlea; beraz, berak dioen bezala, karma ona izaten eta eskuzabala izaten saiatu beharko nuke gainerakoengandik ere erantzun bera jaso ahal izateko. Hau da, uzta jasotzeko erein egin behar dugu.

- Blogetara harpidetu RSS jarioaren bidez informazioa jasotzeko. Sarean nire interesekoak diren  orrialdeak gogokoenetan ditut sailkatuta eta horrela kontsumitzen ditut. RSS jarioaren bidez denbora hobeto kudeatuko nuke eta dena zuzenagoa izango litzateke.

-Blogari zentzua emanez, sortu dudan blog hori ere aurrerantzean erabiltzea. Egia esan, niri horrelako gauzek lotsa ematen didate ez dudalako uste nik konpartitzeko moduko gauzarik dudanik, baina dena martxan jarri arte ezin da jakin zein izan den emaitza.

-Twitter erabiltzea. Ez dut sare sozialak erabiltzeko ohitura, facebookeko kontua izan arren, ez dudalako ia erabiltzen eta orain arte ez dut Twitter erabili arrazoi bera tarteko.

- Askotan izan dut buruan nire arlo berean (euskararen irakaskuntzan) dabilen irakasleen foro bat izatea. Batez ere materiala elkarbanatzeko, egunerokotasunean sortzen zaizkigun zalantzak argitzeko, metodologia desberdinei buruz hausnartzeko, ikasleekin arrakasta edo porrota izan duten gai edo ekintzei buruz berba egiteko… Azken finean, gure irakasgaiari buruzko ikuspegi berri eta desberdina lortzeko plaza bat izatea. Facebooken badaude irakaskuntzan dihardugunok osatutako hainbat talde eta oso baliagarriak dira oinarrizko informazioa jaso eta trukatzeko, baina nik neuk neure arloko taldetxoa botatzen dut faltan.

Nire NIA aztertuz

Ariketa honetan nire NIA eraikitzerakoan argi ikusi dut zein den nire identitate digitala, egia esan lehenago sekula ez baitut honelako hausnarketarik egin: nondik jasotzen dudan informazioa eta informazio hori zelan kudeatzen dudan.

Nire NIA oso-oso mugatua da eta egia esan beti baliabide berberak erabiltzen ditut. Ikasle garaian, baliabide ez-teknologikoak izan ziren gehien erabili nituenak, apunte eta testuliburuetan murgilduta pasatu nituelako lizentziaturako bost urteak; garai hartan, nahiz eta XXI. mendeko lehen urteak izan, ez nuen ia baliabide teknologikorik erabili (sortuberria nuen posta elektronikoaz gain, ezer gutxi) eta nire ikaskide gehienak ere berdin aritu zirela esango nuke.

Lanean hasi nintzenean, ikerketa zein irakasle lanetan, ezagutu nituen baliabide teknologiko ugari. Hala ere, ezagutza hori oso urria izan da, erabilera mugatua izan dutelako; ondorioz, nire gaitasun digitalak ere herren asko ditu. Irakasle lanetan, euskara klaseetan, ez dut tresna teknologiko larregirik erabili ikasleekin: moodle, drive, euskalbar, hiztegia.net, hizkuntza lantzeko ariketak edo tresnak eskuragarri dituzten webguneak (euskaljakintza, ikasbil, Santurtziko Udal Euskaltegia, ahotsak ikasgelan, euskalkiak…).

Gainera, uste dut aipagarria dela nabarmentzea ikastetxe batetik bestera lan egiteko era asko aldatzen dela eta ondorioz, gure lan egiteko era eta gure baliabideak ere bai. Ikasturtez ikasturte (edo baita epe laburragoan ere) ikastetxez aldatzen garenok zentro horretako lan egiteko modura moldatu behar gara, nahiz eta norbere lan egiteko erak eta norbere identitateak ere irmo jarraitu. Horrelakoetan ez da hain erraza lehenago erabilitako tresna bat erabiltzen jarraitzea, posible delako zentro berri horretan beste baliabide bati ematea garrantzia eta zuk ere hori erabili behar izatea aurrekoa barik.

NIA mugatu hau izan da ikastaro honetan izena emateko arrazoi nagusietako bat: nire ezagutza aberastuz baliabide berrietan trebatzea. Beraz, espero dut hemendik hilabete batzuetara nire diagrama aldatzea. Amaia Arroyok berak esaten dioen bezala, PLEa elikatu egin behar baitugu berau aldatu ahal izateko eta horretan dihardugu.